Đây là một trong những hiểu lầm dễ mắc phải nhất mà Linh gặp ở nhiều người đi làm. 

Bạn tin rằng chỉ cần mình làm tốt, đúng hạn, đúng yêu cầu là đủ để được ghi nhận. Bạn dồn toàn bộ năng lượng vào việc “hoàn thành” mà quên mất vai trò của việc “được nhìn thấy”.

Trên thực tế, ở môi trường công sở, giá trị không chỉ được đo bằng kết quả công việc, mà bằng mức độ nhận diện và tác động bạn tạo ra trong hệ thống. Một người làm giỏi nhưng thường im lặng rất dễ bị nhạt nhòa trong bản đồ tổ chức. Khi những người khác, đặc biệt là cấp trên không hiểu bạn đang đóng góp điều gì, thì giá trị ấy - dù lớn đến đâu cũng không khó được quy đổi thành cơ hội, sự tin tưởng hay thăng tiến.

Không chỉ dừng lại ở đó, Linh biết nhầm lẫn này còn khiến nhiều bạn có xu hướng gắn toàn bộ giá trị bản thân vào kết quả công việc. Khi một dự án thất bại, hay khi nỗ lực không được ghi nhận, bạn không chỉ thấy “công việc chưa tốt”, mà còn thấy “mình chưa tốt”. Và từ đó, sự tự tin bắt đầu xói mòn.

Giải pháp ở đây là hãy nhớ: bạn không chỉ là người “làm việc”, mà cần là người “tạo ảnh hưởng”.

(1) Biết cách kể câu chuyện của công việc (storytelling):

Khi bạn hoàn thành một nhiệm vụ, đừng chỉ nói “Tôi làm xong A, B, C”. Hãy cho người khác thấy tại sao công việc đó quan trọng và tác động nó mang lại. Ví dụ: “Quy trình X khiến team mất 3 giờ mỗi tuần, tôi đã tự động hóa bước A để rút ngắn xuống còn 1 giờ. Giờ team có thêm thời gian xử lý khách hàng.”

Câu chuyện ngắn gọn này giúp người nghe hiểu rõ bạn không chỉ “làm”, mà đang “giải quyết vấn đề thật”.

(2) Rèn kỹ năng hiện diện có chiến lược (strategic visibility):

Bạn không cần có mặt trong mọi cuộc họp, nhưng khi xuất hiện, hãy để lại dấu ấn. Chuẩn bị sẵn 1–2 ý kiến hoặc câu hỏi thể hiện góc nhìn sâu. Việc hiện diện có chất lượng sẽ giúp bạn được nhớ đến như người có tư duy chiến lược, không phải chỉ là “người thực hiện tốt”.

(3) Giao tiếp chủ động thay vì chờ được hỏi:

Đừng để người khác phải đoán xem bạn đang làm gì. Hãy cập nhật tiến độ định kỳ, ngắn gọn, đúng trọng tâm: bạn đã làm gì, đang làm gì, cần hỗ trợ gì. Việc này không phải “khoe”, mà là giúp người khác hiểu bạn đang đóng góp ra sao, từ đó dễ dàng hỗ trợ và ghi nhận bạn hơn.

(4) Biết “đặt khung” cho giá trị của mình:

Trước khi bắt đầu một dự án, hãy thống nhất với sếp hoặc team: thành công được đo bằng tiêu chí nào, phạm vi công việc ra sao, và đâu là chỉ số quan trọng nhất. Khi bạn “đặt khung” rõ ràng, bạn sẽ chủ động dẫn dắt cách người khác đánh giá mình, thay vì bị động chờ nhận xét.

(5) Tách bạch giá trị bản thân khỏi kết quả:

Một dự án thất bại không đồng nghĩa với việc bạn thất bại. Giá trị thật của bạn nằm ở cách bạn phản ứng, rút kinh nghiệm và phục hồi sau sai lầm. Bạn có thể tìm hiểu thêm về Bạn Nên Làm Gì Khi Vừa Đón Nhận Thất Bại Trong Công Việc?

Biểu hiện của hiểu lầm này là bạn sẽ cố gắng duy trì bầu không khí hòa thuận bằng cách: tránh tranh luận, im lặng khi không đồng ý, nhường nhịn dù thấy không đúng, hay nói “OK” chỉ để giữ hòa khí. Bạn có xu hướng tin rằng đó là “khéo léo”, “biết điều”, “giữ gìn quan hệ”.

Nhưng thực tế, quan hệ tốt không phải là không có xung đột, mà là có đủ niềm tin và sự tôn trọng để xung đột một cách lành mạnh. Khi bạn né tránh va chạm, bạn không thực sự giữ được mối quan hệ, mà chỉ đang trì hoãn sự đổ vỡ. Bởi sự bất đồng không biến mất khi bị che giấu, nó tích tụ trong im lặng. Hôm nay là một quyết định chưa hợp lý, ngày mai là một lời nói thiếu tôn trọng, rồi một ngày bạn không còn chịu nổi. Và khi bạn bùng nổ hoặc nghỉ việc, mọi người lại ngạc nhiên vì “Tưởng bạn không sao mà?”.

Ở tầng sâu hơn, việc bạn luôn im lặng khiến người khác không biết đâu là ranh giới, giá trị và nguyên tắc của bạn. Người ta không thể tôn trọng điều họ không nhìn thấy. Vì vậy, bạn cảm thấy không được lắng nghe – nhưng thực ra, bạn chưa từng cho họ cơ hội để biết bạn nghĩ gì.

Đây là một vài gợi ý để bạn có thể học cách “xung đột lành mạnh” - healthy conflict, không phải để thắng, mà để hiểu nhau và cùng tiến bộ.

(1) Tách vấn đề khỏi con người: Khi phản biện, hãy hướng về giải pháp, không tấn công cá nhân. Thay vì nói “Quan điểm của chị sai rồi” 😑, hãy nói “Em thấy hướng này có vài điểm có thể cải thiện.” Bạn đang thách thức ý tưởng, không phải người đề xuất!

(2) Dùng khung “Tôi quan sát – Tôi cảm thấy – Tôi cần”: Ví dụ: “Em để ý 3 buổi họp gần đây, ý kiến của em chưa được đề cập. Em cảm thấy mình chưa đóng góp hiệu quả. Em muốn hiểu rõ hơn về quy trình ra quyết định.” Cách này vừa thẳng thắn, vừa tôn trọng.

(3) Giữ tinh thần hợp tác sau khi bất đồng: Một khi team đã thống nhất, hãy toàn tâm ủng hộ quyết định chung, dù trước đó bạn có ý kiến khác. Đó là dấu hiệu của một người chuyên nghiệp và đáng tin cậy.

Từ nhỏ, phần lớn chúng ta được dạy rằng để giỏi hơn, cần phải khắc điểm yếu: Môn nào kém thì học thêm môn đó, kỹ năng nào chưa tốt thì phải luyện cho bằng người khác. Nhưng khi mang tư duy này vào công việc, sẽ khiến nhiều người lại dành gần như toàn bộ thời gian để “vá lỗi” - cố gắng trở nên giỏi ở mọi thứ, thay vì xuất sắc ở một vài điều cốt lõi.

Kết quả là bạn có thể trở thành người đa năng nhưng mờ nhạt, giỏi vừa đủ để làm, nhưng không đủ để tạo khác biệt. Đáng lo hơn là trong thị trường lao động ngày nay, “trung bình” không còn là an toàn, mà là dễ bị thay thế. Đặc biệt khi AI có thể làm những công việc “trung bình” nhanh và (đôi khi là) rẻ hơn bạn. 

Bạn được ghi nhận, trả lương, và thăng tiến nhờ điều bạn làm giỏi nhất, không phải nhờ số lượng điểm yếu bạn đã khắc phục. Vậy nên, những người tiến xa không phải là người hoàn hảo, mà là người biết cách khuếch đại thế mạnh của mình và xây dựng một hệ sinh thái xung quanh để bù đắp những phần còn thiếu.

(1) Xác định rõ 3–5 điểm mạnh thật sự của bạn. Đó là những kỹ năng bạn làm tự nhiên, hứng thú và thường được người khác công nhận. Hãy hỏi đồng nghiệp hoặc sếp để có góc nhìn khách quan hơn.

(2) Phân bổ năng lượng hợp lý. Dành khoảng 70 - 80% thời gian để phát triển điểm mạnh, 20 - 30% cho việc cải thiện những điểm yếu quan trọng. Đặc biệt là những kỹ năng ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất như giao tiếp, quản lý thời gian hay hợp tác nhóm.

(3) Xây dựng mạng lưới bù đắp. Hợp tác với những người mạnh ở chỗ bạn yếu, học cách họ làm. Bạn không cần giỏi mọi thứ, chỉ cần biết làm việc với người phù hợp.

(4) Giữ điểm yếu trong “tầm kiểm soát”. Nếu bạn nói chưa tốt, hãy luyện để nói rõ và mạch lạc, không cần trở thành diễn giả. Nếu bạn kém kỹ năng số, hãy học đủ để làm việc hiệu quả. Mục tiêu là “đủ tốt để không bị cản trở”.

Và tất cả những điều này không có nghĩa là bạn sẽ bỏ qua điểm yếu. Thay vào đó hãy học cách quản trị nó thông minh. Bạn cần biết rõ đâu là giới hạn thật sự ảnh hưởng đến hiệu quả công việc, và tập trung cải thiện ở mức đủ để không bị cản trở. Hãy tự hỏi: “Điều này có thật sự ảnh hưởng đến hiệu quả và mục tiêu của tôi không? Nếu có, tôi cần cải thiện đến mức nào để không bị cản trở?”

Thay vì tiêu hao năng lượng để trở nên hoàn hảo, hãy tìm cách giảm tác động của điểm yếu, bằng cách rèn luyện kỹ năng bổ trợ, tận dụng công cụ, hoặc hợp tác với những người giỏi hơn ở lĩnh vực đó. Khi bạn làm chủ được điểm yếu thay vì để nó làm chủ mình, bạn vừa tiết kiệm năng lượng, vừa có không gian/ thời gian để đầu tư cho điều giúp bạn tạo ra giá trị lớn nhất.