✨ Các bạn hãy bật loa để nghe giọng của Linh nha!

Chúng ta thường muốn “đọc vị” người khác nhưng chưa chắc đã hiểu rõ chính mình - đặc biệt là cách con người tư duy và ra quyết định mỗi ngày. Vì sao có những quyết định được đưa ra nhanh chóng, một vài quyết định khác lại khiến bạn do dự và suy nghĩ rất lâu? Mỗi ngày chúng ta đưa ra hàng loạt lựa chọn, cả trong công việc và cuộc sống, làm sao biết để tránh những bẫy tư duy mà bạn dễ mắc phải khi đưa ra những quyết định quan trọng? Đó là điều mà Linh mong muốn cùng TVL Book Club tìm hiểu từ sách nói Tư Duy Nhanh Và Chậm của Giáo sư Daniel Kahneman tháng này. 🧠

Linh tin rằng qua sách nói này, chúng ta sẽ học được thêm nhiều khái niệm mới về tâm lý học hành vi; cũng như gọi tên và hiểu rõ được những suy nghĩ, hành động của mình, để từ đó làm chủ được chúng. Bạn cũng có thể áp dụng những kiến thức này trong việc hoạch định, xây dựng những chiến lược hiệu quả, hay đơn giản là rèn luyện lối suy nghĩ sâu hơn. Ví dụ, khi được hỏi “Cổ phiếu của công ty A có tốt không?”, tùy theo kinh nghiệm và kiến thức riêng, mỗi người sẽ có những nhận định khác nhau. Tuy nhiên, phần lớn câu trả lời đầu tiên của chúng ta sẽ dựa trên cảm xúc và phản ứng của bản thân dành cho thương hiệu A như sức mạnh thương hiệu, trải nghiệm sản phẩm/dịch vụ, hơn là việc cân nhắc đến yếu tố quyết định, phức tạp hơn là các yếu tố về tài chính của công ty. Những lúc này, bạn cần một bước nghĩ sâu hơn để diễn giải câu hỏi thành “Cổ phiếu của công ty A có thể là một khoản đầu tư tốt không?” để từ đó đưa ra câu trả lời đúng đắn. 🎯

Sách nói Tư Duy Nhanh Và Chậm thảo luận về hai hệ thống tư duy là Hệ thống 1 và Hệ thống 2. Hệ thống 1 hoạt động theo cơ chế tự động và mau lẹ, với rất ít sự cố gắng và có xu hướng cả tin. Trong khi đó Hệ thống 2 tập trung chú ý đối với những hoạt động tư duy đòi hỏi nỗ lực nhưng đôi khi nó bận rộn và thường xuyên lười biếng. 🧠

Hệ thống 2 kiểm tra một giả thuyết bằng cách áp dụng chiến lược thử nghiệm khả năng, nghĩa là trí óc sẽ tìm kiếm những dữ liệu có xu hướng tương thích và bổ trợ cho những điều mà bạn đang tin tưởng. Một ví dụ cho điều này là khi bạn tin một điều gì đó, ví dụ "đầu tư vào trái phiếu tốt hơn cổ phiếu", bạn có xu hướng tìm kiếm và đọc những thông tin củng cố niềm tin này của bạn. Vậy làm sao để tránh sự thiên lệch khẳng định (confirmation bias) khi tìm kiếm thông tin hay đọc tin tức mỗi ngày? Hãy lưu ý: 👀

1) Đọc toàn bộ nội dung bài viết thay vì chỉ đọc tiêu đề, đoạn tóm tắt, và hình ảnh.

2) Hãy tìm kiếm những bằng chứng, số liệu đáng tin cậy trong bài viết. Nếu có bất kì một dẫn chứng nào được đưa ra, hãy đảm bảo nó đến từ nguồn tin cậy.

3) Phân tích xem những lập luận trong bài viết có được hỗ trợ bởi nguồn dẫn chứng đáng tin cậy ở trên không.

4) Hãy tìm kiếm những nguồn tin độc lập với nhau và cả các bài viết nêu quan điểm trái chiều để có góc nhìn đa dạng hơn.

Mỗi ngày chúng ta tiếp nhận thông tin đến từ khắp mọi nơi, từ những người xung quanh, phương tiện truyền thông, từ chính kinh nghiệm của chúng ta, và nhiều nguồn khác. Hãy chọn lọc và cân nhắc nguồn tin bạn đang đọc để tránh sự thiên lệch khẳng định nhé! 🔍

Các bạn đã nghe tới chương nào của sách nói Tư Duy Nhanh Và Chậm rồi? Hãy kiên trì tiếp tục nghe nhé. Vì những kiến thức bạn nghe trong vài tiếng này là kết quả của những công trình nghiên cứu mà Giáo sư Daniel Kahneman và cộng sự đã thực hiện trong hơn 30 năm.

Một khái niệm Linh rất thích trong sách nói này là Hiệu ứng Mồi (Priming Effect). Nó xảy ra khi một kích thích ảnh hưởng đến cách bạn phản ứng phản ứng với kích thích tiếp theo, mà bản thân bạn không nhận thức được mối liên hệ giữa chúng. Những kích thích này thường liên quan đến từ ngữ, âm thanh, hoặc hình ảnh mà bạn tiếp xúc trong cuộc sống hàng ngày. 🎼

Một ví dụ về Hiệu ứng Mồi là nếu bạn vừa thấy từ EAT (ăn) hoặc một bàn đầy thức ăn thì khi thấy từ SO_P, bạn có xu hướng nghĩ đến từ SOUP (canh) hơn là SOAP (xà phòng).

Từ đó, tác giả cũng giới thiệu hiện tượng Mồi nghịch và đảo (reciprocal priming effects). Nghĩa là nếu bạn mồi cho mình những suy nghĩ tích cực, bạn sẽ có xu hướng hành động tích cực. Và hành động tích cực sẽ củng cố thêm suy nghĩ của bạn về những điều tích cực.

Bài học lớn nhất mà Linh học được từ Hiệu ứng Mồi là chúng ta đều liên kết với sự vật, sự việc xung quanh mình. Dù bạn có thể không nhận thức được những mối liên hệ đó, nhưng hành động của bạn bị chi phối bởi những điều mà bạn tiếp xúc mỗi ngày. Nếu bạn ở cạnh những người bạn tích cực, bạn sẽ học hỏi được những điều tích cực từ họ. Và đừng quên rằng, khi chính bạn là người lạc quan, những người xung quanh cũng sẽ ở trong “vòng tích cực” của bạn.

Hi vọng khi đọc được những dòng này, bạn cũng đang mỉm cười và cảm nhận được nguồn tích cực từ nó! 🌞