2 Cách Bày Tỏ Quan Điểm Trái Chiều Mà Không Bị Xem Là Chống Đối 

Làm gì khi ý kiến của bạn khác biệt với tất cả mọi người trong phòng họp?

Hầu hết chúng ta đều gặp khó khăn khi phải "đi ngược" với cấp trên, thách thức ý tưởng của đồng nghiệp, hoặc phản biện trong các cuộc họp. Nỗi sợ hãi này không chỉ xuất phát từ lo ngại về rủi ro nghề nghiệp mà còn từ những quy tắc ngầm khá phức tạp về văn hóa trong nhiều tổ chức. 😀

Trong bài viết này, Linh chia sẻ hai phương pháp then chốt giúp bạn tạo ra không gian đối thoại an toàn để bày tỏ những ý kiến trái chiều. Hai chiến lược này không chỉ giúp bạn giao tiếp hiệu quả hơn, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng thương hiệu cá nhân và định hình bạn như một nhân sự có ảnh hưởng, bản lĩnh trong tổ chức.

1. Xây Dựng Thang An Toàn Tâm Lý - Psychological Safety Ladder

Trong công việc, việc bạn không đồng tình với một quan điểm hay đề xuất là hoàn toàn bình thường. Nhưng việc bạn nói ra điều đó như thế nào sẽ quyết định cách người khác tiếp nhận bạn ra sao.
Một ý kiến đúng, nếu được trình bày sai cách, vẫn có thể dẫn đến sự phòng thủ, hiểu lầm, thậm chí gây ảnh hưởng đến mối quan hệ làm việc lâu dài. Đó là lý do tại sao việc xây dựng Thang an toàn tâm lý (Psychological Safety Ladder) trở thành yếu tố nền tảng, giúp bạn tạo ra sự tin cậy trước khi bước vào các cuộc thảo luận nhạy cảm. Đây là một chiến lược tạo ảnh hưởng có chủ đích, đặc biệt hiệu quả khi bạn cần đối thoại với lãnh đạo hoặc những người có quyền quyết định trong tổ chức.
(1) Bước 1: Xây dựng độ tin cậy trước khi đưa ra quan điểm (Establishing credibility).
Trước khi bạn nói ra điều mình không đồng ý, bạn cần cho người nghe thấy rằng bạn hiểu rõ vấn đề. Điều này không có nghĩa là bạn cần chứng minh mình giỏi hơn hay thể hiện kiến thức vượt trội. Mục tiêu của bước này là giúp người đối diện cảm thấy rằng bạn đã (1) suy nghĩ nghiêm túc, (2) có dữ liệu hoặc trải nghiệm làm cơ sở, và (3) bạn đang nói ra điều đó không phải vì cảm xúc cá nhân, mà vì trách nhiệm chung. 
Ví dụ, thay vì nói "Tôi không chắc cách này hiệu quả", bạn có thể nói: “Dựa trên dữ liệu quý 3 và phản hồi từ ba khách hàng lớn, tôi có một số băn khoăn về cách tiếp cận hiện tại.” Câu nói này vừa cụ thể, vừa khách quan, và quan trọng hơn – nó cho thấy bạn không nói cho có, bạn đang đóng góp dựa trên quan sát thật.
(2) Bước 2: Gắn kết quan điểm với mục tiêu chung (Alignment with shared goals)
Sau khi tạo được sự tin cậy, cần thể hiện rằng bạn và người đối diện đang cùng hướng về một mục tiêu chung. Nhiều ý kiến trái chiều bị từ chối không phải vì nội dung không hợp lý, mà vì người nghe cảm thấy bạn đang “chống lại” thay vì “đồng hành”.
Để tránh cảm giác đối đầu, hãy chủ động nhấn mạnh mục tiêu chung ngay từ đầu. Ví dụ: “Tôi biết team đang tập trung vào việc nâng mức độ hài lòng của khách hàng lên 90%. Điều tôi lo ngại là cách tiếp cận hiện tại có thể gây ra một số rủi ro ngược lại.” Câu nói này đặt bạn và người đối diện ở cùng một phía: cả hai đều đang cố gắng vì kết quả tốt nhất.
(2) Bước 3: Định khung cuộc thảo luận theo hướng hợp tác (Collaborative framing)
Đây là bước quan trọng để chuyển từ phản biện sang cùng giải quyết vấn đề. Thay vì nói “Em không đồng ý với cách này” – vốn dễ gây phản ứng phòng thủ – hãy trình bày vấn đề như một lời mời gọi hợp tác: “Liệu chúng ta có thể cùng xem xét lại một số yếu tố để đảm bảo chiến lược này đạt hiệu quả cao nhất không?” 
Cách diễn đạt này không làm thay đổi quan điểm bạn muốn đưa ra, nhưng lại làm thay đổi hoàn toàn cách người khác tiếp nhận nó. Khi người đối diện cảm thấy bạn đang hỗ trợ họ, chứ không phản đối họ, họ sẽ mở lòng hơn với quan điểm của bạn – ngay cả khi nó khác biệt.
Khi Thang an toàn tâm lý được tạo dựng một cách có chủ đích như vậy, bạn không chỉ góp ý hiệu quả hơn, mà còn trở thành người giúp tổ chức cải thiện tư duy phản biện và ra quyết định – từ bên trong. Và điều quan trọng là: không cần phải chờ đến khi bạn có quyền lực chính thức, bạn vẫn có thể tạo ảnh hưởng tích cực – chỉ cần bạn biết cách xây từng bậc thang đúng cách.

2. Thể Hiện “Điểm Yếu Chiến Lược”- Strategic Vulnerability

Nếu Thang an toàn tâm lý là cách tạo ra nền tảng để nói ra quan điểm một cách khéo léo, thì Điểm yếu chiến lược (Strategic Vulnerability) là cách bạn mở cánh cửa để người khác sẵn sàng bước vào cuộc đối thoại với tâm thế hợp tác.

Với tâm lý thông thường, việc thể hiện sự không chắc chắn hoặc không nắm đầy đủ thông tin về công việc dễ bị xem là dấu hiệu của sự yếu kém. Đặc biệt khi bạn đang làm việc trong môi trường cạnh tranh cao hoặc ở những vị trí đòi hỏi ra quyết định, cảm thấy áp lực phải luôn tỏ ra “biết hết” và “kiểm soát mọi thứ”. 

Tuy nhiên có một khái niệm sẽ thay đổi góc nhìn của bạn về vấn đề này, đó là Strategic Vulnerability - Điểm yếu chiến lược. Thuật ngữ này chỉ việc chủ động thừa nhận giới hạn trong hiểu biết của mình. Điểm yếu chiến lược không phải là sự thiếu tự tin. Ngược lại, đó là cách để thể hiện sự khiêm tốn có mục tiêu – nhằm tạo ra không gian an toàn cho người khác chia sẻ thông tin, bổ sung góc nhìn, hoặc làm rõ những điểm chưa được thống nhất. Bạn không giấu sự thiếu sót, mà chủ động nêu ra nó để làm chất xúc tác cho một cuộc trao đổi mang tính xây dựng hơn.

Cách áp dụng rất đơn giản, song sẽ đòi hỏi từ bạn sự tỉnh táo và chủ động trong cách đặt vấn đề. Một cấu trúc có thể sử dụng là:

“Tôi có thể đang thiếu một số thông tin quan trọng, nhưng dựa trên những gì tôi hiểu hiện tại, tôi có một vài băn khoăn về [vấn đề cụ thể]. Anh/chị có thể giúp tôi hiểu rõ hơn về [khía cạnh liên quan] được không?”

Ví dụ:

“Tôi hiểu rằng team marketing đang có các bộ dữ liệu mà tôi chưa được tiếp cận. Tuy nhiên, từ góc nhìn của bộ phận chăm sóc khách hàng, chúng tôi đang nhận được khá nhiều phản hồi tiêu cực về tính năng này. Anh/chị có thể chia sẻ thêm những dữ liệu mà phía marketing đang dùng để hỗ trợ cho quyết định này không ạ?”

Điều gì đang diễn ra ở đây? Bạn không nói “tôi không đồng ý”. Bạn cũng không đổ lỗi hay chất vấn. Bạn chỉ đang mở một cánh cửa đối thoại – bằng sự chân thành và tinh thần cầu thị.

Chiến lược này hiệu quả vì ba lý do chính.

(1) Giảm bớt tính đe dọa trong những cuộc thảo luận có yếu tố bất đồng, khi người nghe không cảm thấy bị “chống lại”, mà cảm thấy được “mời tham gia”.
(2) Tạo cơ hội để người khác giải thích - một nhu cầu tâm lý cơ bản, đặc biệt với những người có vị trí cao hơn trong tổ chức.
(3) Mở ra không gian để cả hai bên cùng khám phá vấn đề ở tầng sâu hơn, thay vì chỉ phản ứng ở bề mặt.

Đến cuối ngày, Điểm yếu chiến lược không chỉ là chiến thuật giao tiếp khôn khéo để “làm mềm” một ý kiến trái chiều. Đây là một tư duy lãnh đạo – hiểu rằng không ai biết hết mọi thứ, và rằng thừa nhận điểm giới hạn của mình là bước đầu tiên để xây dựng sự tin cậy lâu dài.

Lời Kết

Thang an toàn tâm lý giúp chúng ta nhận ra rằng, muốn được lắng nghe, trước tiên phải tạo cảm giác an toàn cho người đối diện. Còn Điểm yếu chiến lược nhắc nhở rằng, không cần phải luôn tỏ ra biết hết mọi thứ để chứng minh giá trị bản thân. 

Cả hai phương pháp trên không chỉ là kỹ thuật giao tiếp. Đó là tư duy của người làm việc có chiều sâu, có trách nhiệm, và có khả năng tạo ảnh hưởng một cách bền vững trong tổ chức. Khi bạn kết hợp được sự thẳng thắn với sự tinh tế, khi bạn biết đặt câu hỏi thay vì áp đặt, và khi bạn biết lùi một bước để mời người khác bước vào cuộc trò chuyện - bạn không chỉ đang cải thiện chất lượng đối thoại. Một cách sâu sắc hơn, bạn đang xây dựng thương hiệu cá nhân: một người có quan điểm rõ ràng, biết cách truyền tải khéo léo, và luôn hướng đến kết quả chung.

Điều cuối Linh muốn chia sẻ với bạn là: Bạn không cần đến quyền lực để tạo ảnh hưởng. Bạn chỉ cần xây đúng nền tảng – từng bước một.

Và chính những cuộc đối thoại tưởng như “nhỏ” hằng ngày, nếu được dẫn dắt đúng cách, sẽ là bước đệm đưa bạn đến những vai trò lớn hơn – nơi mà sự chính trực, bản lĩnh và cách bạn xử lý bất đồng chính là điều khiến bạn trở nên khác biệt.

Bạn muốn tận dụng sức mạnh của AI để chuyển dữ liệu báo cáo thành quyết định chiến lược trong thời gian ngắn nhất và tốn ít công sức nhất nhưng lại không biết bắt đầu từ đâu? Hãy tham gia ngay khóa học "AI for Decision Making" của Skills Bridge. Khóa học được thiết kế dành cho những Nhà quản lý, Nhân viên senior trong mọi lĩnh vực, Start-up hoặc chủ doanh nghiệp muốn tận dụng sức mạnh của AI vào các quyết định chiến lược.

Viết bởi

Có hơn 24 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực tài chính, tiếp thị và vận hành. Những nội dung của Thái Vân Linh cung cấp các công cụ và cảm hứng nhằm giúp các bạn trẻ Việt Nam thăng tiến trong công việc và khám phá trọn vẹn tiềm năng của mình.