Câu hỏi số 20: Sau tất cả, đâu là khoảnh khắc thực sự khó khăn với chị, hoặc chị nghĩ điều gì là khó khăn nhất khi làm mẹ? Và liệu nó có đáng không?

Mình nghĩ là đáng. Con của chúng ta vẫn còn rất nhỏ, may mắn là các bé chưa bao giờ bị ốm nặng. Chúng ta chưa từng phải trải qua những sự kiện kinh hoàng trong đời. Nhưng mình nghĩ điều khó nhất là sự liên tục, đặc biệt khi con còn rất nhỏ. Mình nhớ khi Sonali còn bé, chồng thường xuyên phải đi công tác, và chúng mình không có gia đình gần bên. Người giúp việc sẽ tan làm khi mình đi làm về lúc 5, 6 giờ chiều. Có những lúc mình không kịp gội đầu vì con cứ khóc mãi, và chỉ đợi cho đến khi con ngừng khóc. Mình nghĩ đó là điều khó khăn.

Thậm chí trong những năm đầu bé mới được sáu tháng, mình lúc nào cũng lo sợ con vô tình gây nguy hiểm cho bản thân.

Câu hỏi số 21: Linh nghĩ để có mối quan hệ tốt với con gái, mọi thứ phải bắt đầu từ việc có mối quan hệ tốt với chồng. Hai anh chị gặp nhau thế nào?

Chúng mình gặp nhau ở Chennai. Cả hai đều làm việc ở đó.

Chennai miền Nam Ấn Độ. Mình nghĩ anh ấy đến đó để xây dựng nhà máy cho công ty, còn mình thì vì muốn có thêm kinh nghiệm làm việc tại Ấn Độ. Cả hai đều không phải người địa phương, nên chúng mình không quen biết ai, và mình thậm chí còn không nói được ngôn ngữ địa phương. Nhưng có một nhóm kết nối, và đó là cách chúng mình gặp nhau.

Từ lúc anh chị bắt đầu hẹn hò, sau bao lâu thì anh chị cưới nhau?

Chúng mình gặp nhau năm 2000 - và mất khoảng hai năm trước khi cưới nhau.

Với người Ý thì thời gian đó là rất dài, nhưng với người Ấn thì không dài lắm. Ý mình là điều này có vẻ hơi lâu với một số người, nhưng khi đó chúng mình không còn trẻ nữa. Mình lúc đó đã ngoài 30 rồi, khoảng 36 gì đó.

Linh cũng cưới khi 35 tuổi. Linh nghĩ rằng khi bạn ở độ tuổi đó, bạn biết mình muốn gì, nhưng quan trọng hơn là bạn biết mình không muốn gì.

Nếu mọi thứ vẫn nằm trong phạm vi những gì bạn mong muốn, thì cứ làm thôi.

Câu hỏi số 22: Vậy lúc đó anh ấy có muốn cưới ngay không, hay chị phải thúc đẩy một chút

Đối với mình, việc kết hôn rất quan trọng. Còn với anh ấy, điều quan trọng hơn là có một mối quan hệ cam kết. Anh ấy rất muốn sống chung và làm mọi việc cùng nhau, nhưng đối với anh ấy, đám cưới không cần thiết. Không phải anh ấy muốn trải qua nhiều mối quan hệ khác, mà chỉ là lễ cưới không quan trọng với anh ấy. Kết hôn thì khác - nhưng đám cưới thì không phải là điều anh ấy đặt nặng.

Nhưng ngay từ đầu mình đã nói, "mình không hẹn hò chỉ để hẹn hò". Mình hẹn hò vì muốn tìm kiếm một mối quan hệ nghiêm túc, và với mình, điều đó có nghĩa là kết hôn.

Với Linh và anh Kevin, khi anh ấy đến Việt Nam, anh ấy đã chuyển vào sống cùng Linh chỉ khoảng hai, ba tháng sau khi cả hai bắt đầu hẹn hò. Hai người gần gũi rất nhanh. Cả hai đã nói lời yêu từ tuần thứ hai. Chúng mình luôn biết rõ điều đó. Nhưng rồi hai năm trôi qua, Linh ngồi đó nghĩ: “Chẳng thấy chiếc nhẫn nào hết, sao chưa có gì cả!”

Mình bảo với anh Andrea là không chỉ việc kết hôn quan trọng với mình, mà quan trọng là anh ấy phải xin phép bố của mình. Đó là điều rất đặc trưng của người Mỹ.

Linh bảo với anh ấy: “Linh đang chờ đây, Linh hết kiên nhẫn rồi”. Cuối cùng Linh chốt hạ: “Anh làm đi, nếu không sao tụi mình còn ở bên nhau nữa?”. Và tất nhiên anh ấy đã làm, quỳ gối xuống và làm tất cả mọi thứ. Bây giờ thì mọi thứ tốt đẹp rồi. Nhưng Linh cảm thấy đôi khi, với tư cách phụ nữ, nếu mình biết mình muốn gì, mình không thể ngại ngùng về điều mình muốn.

Câu hỏi số 23: Chị có phải thúc đẩy anh ấy không? Ý là, anh ấy đã biết rồi, nhưng có đến lúc chị phải nói kiểu: “Anh cần làm điều này trong vòng hai tháng tới” không?

Không đến mức vậy, nhưng nó rất quan trọng với mình, và anh ấy biết điều đó. Mình đã nói với anh ấy.

Vì chúng mình sống ở một thành phố khá bảo thủ. Nó không phải là Sài Gòn, không phải Bombay. Ở đó, mọi người - và mình làm việc trong một nhóm gia đình rất bảo thủ. Việc mình mặc quần jeans đi làm đã là điều khá bất ngờ rồi. Có nhiều áp lực xã hội hơn ở đó so với khi ở đây. Nếu ở đây, mình có lẽ sẽ chờ hai năm, nhưng ở đó thì nó có vẻ là điều đúng đắn để làm.

Vậy khi anh chị gặp nhau, chị đã có sự nghiệp của mình. Khi kết hôn, chị cũng có sự nghiệp riêng. Điều gì khiến chị quyết định đến Việt Nam? Là công việc của anh ấy hay của chị?

Chúng mình đã sống ở Chennai gần 6 năm, và biết rằng đó không phải là nơi chúng mình muốn ở lâu dài. Vì anh ấy là người Ý, mình là người Mỹ gốc Ấn, thật thú vị nếu đi đến một nơi mà cả hai đều không biết gì về nơi đó. Lúc đó chúng mình đã có Sonali rồi. Đó sẽ là một cuộc phiêu lưu cho cả gia đình. Sau đó chúng mình đã tìm kiếm. Ngược lại thì có lẽ chúng mình phải đến quê hương của một trong hai người.

Để cho công bằng?

Không chỉ để công bằng, mà còn để vui hơn. Sau này bạn có thể kết thúc ở Ý, Mỹ, hay Ấn Độ, nhưng đối với trải nghiệm này, hãy coi đó là một cuộc phiêu lưu. Vì khi con vào trung học, việc chuyển đi sẽ trở nên khó khăn. Công việc của mình là công việc mang tính địa phương, giống như công việc của mình ở MoMo bây giờ. Còn công ty của anh ấy có nhiều nhà máy khắp thế giới, nên anh ấy đã tìm cơ hội ở nội bộ công ty, và Việt Nam là một trong những lựa chọn. Cuối cùng chúng mình chọn đây là điểm đến.

Câu hỏi số 24: Vậy chị chấp nhận rời công việc của mình để đến Việt Nam mà không có công việc mới?

Đúng vậy, bởi vì mình cảm thấy công việc của mình đã đi đến giới hạn. Không có sự tiếp nối, mình cứ làm những việc giống nhau, và nó không còn thú vị nữa. Vậy nên, mình sẵn sàng nghỉ ngơi. Mình nghĩ rằng mình sẽ nghỉ lâu hơn. Kế hoạch ban đầu là ít nhất trong năm đầu tiên, mình sẽ không làm việc. Chúng mình chỉ cần đảm bảo rằng con gái chuyển chỗ một cách suôn sẻ, con bé hạnh phúc, chúng mình ổn định cuộc sống, có vài người bạn, và Việt Nam trở thành nhà của chúng mình. Nhưng rồi mọi thứ lại diễn ra khác đi.

Vậy anh ấy ủng hộ chị theo đuổi sự nghiệp chứ?

Mình nghĩ đối với anh ấy, việc mình có công việc sau khi sinh Sonali còn quan trọng hơn đối với mình. Trước khi bé chào đời, chúng mình đã nói về chuyện này và anh ấy nói: “Anh nghĩ em nên đi làm. Em nên là chính mình, ngay cả sau khi làm mẹ, không phải vì tiền mà vì nó là một phần lớn trong bản sắc của em”. Anh ấy cảm thấy quan trọng là mình có bản sắc đó ngay cả khi đã trở thành mẹ. Anh ấy rất ủng hộ.

Câu hỏi số 25: Vậy với vai trò của chị ở công ty - là Giám đốc Tài chính - chị quản lý tất cả tài chính, quản lý rủi ro, và còn là Giám đốc nhân sự. Vậy là chị quản lý hết mọi việc rồi. Còn ở nhà thì sao? Ai lo tài chính trong gia đình?

Mình từng xem một cuộc phỏng vấn của hai Giám đốc Tài chính. Ai quản lý tài chính của họ? Họ thuê ngoài. Rất nhiều người làm tài chính thường không đầu tư gì cả. Vì khi làm việc trong ngân hàng, bạn không thể đầu tư gì, và bạn không có thời gian để làm gì cả. Mình cũng không giỏi lắm trong việc đó.

Chúng mình chia phần tài chính với nhau. Vì nơi chúng mình sống và làm việc đa dạng, chúng mình có tài sản ở Ý, Ấn Độ, Mỹ và Việt Nam. Chúng mình cùng nhau quản lý, chia sẻ thông tin, cùng nhau đưa ra quyết định đầu tư lớn, trừ những việc nhỏ không ai quan tâm. Nói chung, chúng mình quản lý tài chính cùng nhau.

Về những việc hàng ngày, vì mình ở nhà và làm việc gần gũi hơn với người giúp việc, nên mình lo nhiều hơn về việc nhà. Không nhiều lắm đâu, chỉ là những việc như mua sữa, mua vài thứ lặt vặt, hay lo chuyện lớp học này nọ. Còn về bức tranh tổng thể thì chúng mình cùng nhau lo liệu. Nếu có gì cần làm, Andrea sẽ hoàn thành. Anh ấy rất kỷ luật, giống như Linh. Anh ấy sẽ hỏi kiểu: "Ồ, em đã cập nhật tập tin này chưa? Em biết thị trường sụp đổ, em có nghĩ đến khoản đầu tư của chúng ta không?". Anh ấy có kỷ luật về những việc đó hơn mình rất nhiều.

Chị biết không, cũng hơi buồn cười khi nghe chị nói vậy, vì hầu hết mọi người đều nghĩ rằng Linh là người kiểm soát tài chính trong gia đình.

Kevin lo chuyện đó, đúng không?

Đúng rồi!

Số người làm trong ngành tài chính mà lại chẳng muốn dính dáng gì đến tài chính ở nhà cũng không ít.

Linh quá lười. Linh có quá nhiều thứ khác để làm, và việc đó thật tẻ nhạt. Nó không thú vị chút nào.

Câu hỏi số 26: Bây giờ cả hai giữ mọi thứ minh bạch, và hai bên đều biết mọi thứ. Nhưng nếu có bất đồng thì sao?

Ví dụ như, nếu chị không đồng ý về cách đầu tư hoặc về một khoản chi tiêu lớn? Anh ấy muốn mua một chiếc xe thể thao mới, còn chị lại nghĩ, “Tại sao chúng ta cần chiếc xe này?”

Đối với những tài sản lớn, nếu cả hai không đồng ý, thì sẽ không làm.

Vậy không ai có quyền phủ quyết phải không?

Không hẳn là bàn về quyền phủ quyết, nhưng mình sẽ không bao giờ nói: "Em muốn mua một món trang sức đắt tiền" nếu mình biết là không còn gì khác. Nếu anh Andrea nói không, mình sẽ chờ sáu tháng rồi hỏi lại. Mình hy vọng với chuyện mua xe, anh ấy cũng sẽ làm vậy. Chúng mình chưa gặp phải tình huống đó, nhưng mình nghĩ chúng mình sẽ không làm gì lớn nếu không có sự đồng thuận.

Bởi vì cách mình nghĩ về việc này, và cách chúng mình suy nghĩ, đó là tài sản chung. Vậy nên, nếu bạn định sử dụng nó cho một việc lớn, thì cần có sự đồng thuận từ cả hai bên, vì nếu không, chuyện gì sẽ xảy ra? Đó là một tiền lệ nguy hiểm. Bạn thực sự cần suy nghĩ xem mình có thực sự muốn món trang sức đó hay chiếc xe thể thao đó đến mức tạo ra một khuôn mẫu nguy hiểm hay không.

Vậy nên, với những việc lớn, chúng mình sẽ không làm nếu không đồng thuận. Đối với các khoản đầu tư nhỏ, nếu cả hai không đồng thuận, mình vẫn sẽ làm. Còn nếu là một khoản tiền lớn, thì không, nhưng nếu là một khoản nhỏ thì có thể.

Và thường thì, nếu hai người không đồng ý, thì chúng mình sẽ trao đổi kiểu: "Được rồi, hãy xem lại vấn đề. Mối lo ngại của anh hay em là gì?". Bạn cần thảo luận về nó rằng bạn đang lo lắng về ba điều trên. Hãy nói chuyện với ai đó khác về vấn đề này. Xem họ nói gì và xác minh xem những lo ngại đó có hợp lý không. Rồi sau đó, cả hai cùng đưa ra quyết định. Nhưng nếu đó là chuyện nhỏ, và anh ấy muốn đầu tư vào một công ty khởi nghiệp mà mình không thích, thì anh cứ đầu tư đi.

Linh nghĩ đối với anh Kevin và Linh, thói quen chi tiêu của cả hai dần dần tạo ra một tiền lệ theo thời gian. Anh ấy rất thích đồ điện tử, nên nếu được, anh ấy sẽ mua điện thoại mới mỗi năm. Nhưng Linh thì giữ điện thoại ít nhất từ hai đến ba năm. Linh giữ máy tính ít nhất là năm năm.

Linh nghĩ là Linh đã tạo ra một tiền lệ nên bây giờ anh ấy cảm thấy hơi ngại. Anh ấy cũng bắt đầu đợi từ hai đến ba năm mới mua điện thoại mới. Linh cảm thấy nếu cả hai người có thói quen chi tiêu tương tự, thì mọi chuyện sẽ dễ dàng hơn nhiều.

Theo thời gian, bạn sẽ dần hiểu ra điều đó. Nhưng có một điều khác là, ban đầu, điều thường xảy ra là bạn thật sự đang phán xét sở thích của người khác. Đó là nơi mâu thuẫn nảy sinh. Ví dụ như, mình thích một ly cocktail đắt tiền, và anh Andrea thì nghĩ thật ngớ ngẩn khi chi 10 hay 15 đô la cho một ly. Anh ấy sẽ không làm vậy. Nhưng có thể anh ấy thích ở những khách sạn sang trọng hơn mình. Bạn chỉ cần hiểu rằng chúng ta cần tìm một giải pháp có thể đáp ứng được cả hai thói quen đó.

Mình nghĩ sự tranh cãi xảy ra khi bạn phán xét lựa chọn của đối phương. Kiểu như, “Kevin, anh mua điện thoại mỗi năm à? Thật phô trương quá. Ai lại làm thế? Thật lãng phí”. Lúc đó, câu chuyện đã khác rồi. Nó không còn chỉ là vấn đề tiền bạc - mà là sự đánh giá về giá trị.

Đúng vậy, đó là vấn đề về giá trị. Linh nghĩ đó mới là điều quan trọng. Bạn phải hiểu những giá trị cốt lõi đang thúc đẩy quyết định này. Vì thực ra, đối với anh ấy, mua điện thoại mới không phải là để khoe khoang hay có mới nới cũ.

Đó là việc có được công nghệ mới nhất.

Thật ra là về tốc độ. Anh ấy không thể chờ đợi thêm một mili-giây nào cho bất cứ điều gì. Anh ấy muốn mọi thứ phải diễn ra ngay lập tức. Còn Linh thì với chiếc máy tính đã dùng năm năm, đội ngũ của Linh biết nó phát ra tiếng kêu lớn. Linh nhấn một nút và chờ năm giây để khởi động và nghĩ: "Năm giây à? Mình có thể nói chuyện với mọi người. Có gì to tát đâu, đúng không? Mình chờ được mà."

Chính xác nó là về việc đánh giá giá trị. Linh không coi trọng năm giây đó trên máy tính vì Linh có thể làm những việc khác. Nhưng đối với anh ấy, anh ấy muốn mọi thứ phải cực kỳ nhanh. Ban đầu, Linh cứ nói với anh ấy: "Linh không cần điện thoại mới. Linh không quan tâm ai nhìn điện thoại của Linh". Nhưng khi thảo luận sâu hơn, cả hai nhận ra rằng vấn đề không phải là bạn đang cầm chiếc điện thoại đời nào, nó là về cách bạn sử dụng thời gian của mình một cách hiệu quả.

Sau khi cả hai hiểu được điều đó, Linh nghĩ, "Vậy thì Linh cần chiếc điện thoại đắt nhất vì Linh cần bộ nhớ nhiều hơn. Linh đánh giá cao dung lượng bộ nhớ lớn vì Linh lưu trữ mọi thứ. Linh là người thích tích trữ. Linh muốn lưu trữ tất cả. Nhưng với anh ấy: "Em chỉ cần bộ xử lý nhanh thôi, đừng bận tâm đến bộ nhớ". Còn Linh thì nghĩ mặc kệ bộ xử lý, Linh chỉ muốn có thêm bộ nhớ. Đó là vấn đề. Khi chúng ta bắt đầu mua đồ điện tử, hay bất cứ thứ gì khác, bạn sẽ nhận ra bạn phải hiểu lý do tại sao người này muốn thứ gì đó.

Câu hỏi số 27: Anh chị đã chọn Việt Nam vì nghĩ đây sẽ là một cuộc phiêu lưu cho cả gia đình - một điều gì đó mới mẻ cho cả chị và anh Andrea, để cả hai học hỏi cùng nhau. Linh chắc là khi mới đến đây, có rất nhiều cú sốc văn hóa. Chị có thể chia sẻ một số trải nghiệm đó không?

Một trong những câu chuyện mình thích nhất là mỗi khi có ai đó đến làm việc hoặc gặp mình, kiểu như ai đó không phải người Việt. Mình nhớ ngày đầu tiên đi làm. Ở những nơi khác trên thế giới, người ta không ngủ trưa tại chỗ làm. Khi mình làm ở đó, đèn đột nhiên tắt hết. Và rồi...

Mọi người đều lấy gối ra.

Không phải, ở MoMo, các bạn ấy thậm chí còn mang ra những chiếc chiếu bạc. Mọi người đều đang ngủ, còn mình phải bước qua những người đang ngủ. Điều đó thực sự làm tôi ngạc nhiên.

Linh tưởng người ta ngủ trưa ở Ấn Độ chứ?

Không có ngủ trưa đâu.

Chị không ngủ trưa ở văn phòng.

Không, mình nghĩ đó là một điều riêng biệt chỉ có ở Việt Nam. Thậm chí, bạn sẽ không ngủ trưa ở trường như họ làm ở đây.

Cũng lâu rồi ha. Chị đã ở Việt Nam bao lâu rồi?

Đã sáu năm rồi.

Vậy là chúng ta đã quên nhiều cú sốc văn hóa rồi.

Đúng vậy, mình nghĩ thế. Cảm giác như nếu bạn đến từ Ấn Độ và biết một chút về văn hóa châu Á, thì cú sốc văn hóa của Việt Nam nhẹ nhàng hơn nhiều. Mọi người ở đây ăn thịt nhiều hơn hẳn so với ở Ấn Độ, nên khi bạn đi chợ Bến Thành hoặc các chợ truyền thống, sẽ rất khó khăn nếu bạn là người ăn chay, đặc biệt nếu bạn chưa từng mua thịt ở chợ. Vậy nên, chợ truyền thống là điều bạn phải dần quen. Bây giờ thì chúng mình đã quen, nhưng ban đầu đó là một sự ngạc nhiên.

Nhưng mình nghĩ, phần lớn, mọi người ở đây đón nhận và cởi mở hơn. Mình đã hơi lo lắng - kiểu như: "Ồ, chúng ta là người Ấn Độ - Mỹ. Họ sẽ ghét người Mỹ". Nhưng thật ra, nước Mỹ có thể chưa quên quá khứ, nhưng Việt Nam thì đã tiến về phía trước. Họ tập trung vào tương lai. Họ thích một số điều về nước Mỹ, cũng có những điều không thích. Họ chắc chắn không ủng hộ vai trò của các quốc gia trong chiến tranh, nhưng điều khiến mình ngạc nhiên nhất là thái độ. Không phải là cú sốc văn hóa, mà là sự năng động, tinh thần khởi nghiệp và tầm nhìn xa của mọi người ở đây. Mình đã không hình dung về điều đó.

Truyền thống hơn?

Không hẳn là truyền thống, mà giống như bị mắc kẹt trong quá khứ.

Mình cảm thấy khi nhìn vào MoMo, độ tuổi trung bình ở đây là 27, nên phần lớn những gì mình thấy là từ những người ở đó. Và thực sự, Thảo Điền không phải là nơi tương tác với văn hóa Việt Nam, đúng không? Nhưng MoMo thì có. Khi mình nhìn vào những người trẻ ở MoMo, họ hướng đến tương lai. Họ muốn cải thiện cuộc sống, yêu thích những thứ từ các nền văn hóa khác nhau. Họ rất yêu nước nhưng cũng cởi mở với những ý tưởng mới. Điều khiến mình ngạc nhiên nhất là họ rất cởi mở với những ý tưởng mới. Đó là điều làm mình bất ngờ hơn bất cứ điều gì khác. Mình đã không nghĩ rằng sẽ như vậy. Mình luôn nghĩ Việt Nam không phải là Đông Á mà thuộc Đông Nam Á, và mình luôn cho rằng người dân ở đây sẽ khép kín hơn, nhưng thực ra lại không phải vậy.

Câu hỏi số 28: Chúng ta đã nói về con cái, chồng, và những cuộc phiêu lưu trong cuộc sống. Linh có cảm giác triết lý chung của chị là để con trẻ tự do, đúng không? Hãy để các bé tự đưa ra quyết định và đừng gây áp lực quá nhiều. Linh hiểu đúng không, hay còn điều gì khác nữa?

Mình ước nó có thể giống như vậy hơn. Thực ra mình đang cố gắng rất nhiều để đi theo hướng đó. Mình muốn dõi theo bé nhiều hơn là dẫn dắt con trong cuộc sống. Tất nhiên, có những bộ giá trị và thời gian biểu cần tuân theo, tất cả những điều đó. Nhưng có một phần trong mình muốn sắp xếp từng phút trong cuộc đời của con gái mình. Có một phần "mẹ hổ" trong mình, và mình đang cố gắng rất nhiều. Thay vì nuôi dưỡng phần đó, thì đặc biệt trong năm nay, mình đang cố gắng rút lại và để bé tự do là chính mình, nhưng vẫn là một người hướng dẫn tích cực. Đó là hướng mà mình đang cố gắng đi tới.

Hướng dẫn tích cực. Linh thích cụm từ này!

Đúng vậy, hướng dẫn tích cực.